Đơn giản thì dễ dùng. Sản phẩm càng đơn giản càng dễ dùng. Chỉ trừ một số người chuyên sâu hay mày mò khám phá, còn lại đại phần nhiều người sử dụng bình thường thích một sản phẩm động đến là biết cách dùng. Người ta kể rằng Steve Jobs đã yêu cầu đội ngũ kỹ sư thiết kế iPod làm thế nào để người nghe có thể chọn được bài hát chuộng trong vòng 3 thao tác. Hoặc như Google, ngoài chất lượng kiêng, một phần cũng quan trọng cho sự thành công của họ là thiết kế đơn giản, đơn giản đến mức hầu như bất kì ai cũng có thể sử dụng được mà không phải học hỏi gì nhiều. Kết quả là 70% số người dùng máy MP3 nghe nhạc bằng iPod và trên 80% lượng lóng internet dùng Google.
Không chỉ dễ dùng, việc đơn giản hóa sản phẩm giúp cho các nhà phát triển được tập kết vào chất lượng. Những người theo chủ nghĩa đơn giản có câu “Ít hơn nghĩa là nhiều hơn” (Less is More). Cùng một công sức bỏ ra, phần mềm đơn giản hơn, ít chức năng hơn đồng nghĩa với chất lượng mỗi chức năng sẽ nhiều hơn. Hãy nghe lời Steve Jobs khuyên Larry Page, CEO, của Google: “Xác định 5 sản phẩm chính của anh là gì, rồi quăng hết thiết kế logo những thứ còn lại đi. Những thứ đó chỉ có kìm hãm anh lại thôi”.
Chúng ta không đích thực biết có phải Larry Page nghe lời Jobs hay không, nhưng danh sách những sản phẩm, dịch vụ mà Google khai tử dưới thời Larry Page cũng khá dài: Bookmarks Lists, Friend Connect, Google Gears, Google Search Timeline, Google Wave, Knol, CalDAV API, Google Building Maker, Google Cloud Connect,… Thay vào đó, Google Search, sản phẩm chủ lực của Google, mỗi ngày lại một thêm cải tiến, thuận lợi hơn cho người dùng và doanh thu của Google tăng đều trong mấy năm qua.
Dấu ấn của đơn giản in đậm nét trong quờ các sản phẩm đặc sắc ở nhiều lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống, không chỉ riêng công nghệ. Những chiếc siêu xe không bao giờ nhiều màu, thậm chí phần đông chỉ một màu rất cơ bản là đen hoặc trắng. Những bộ trang phục sang trọng không bao giờ tua rua. Những văn bản chuyên nghiệp không có quá 2 font chữ.
Vậy vì sao người ta không làm mọi thứ đều đơn giản? do làm đơn giản rất khó.
Sự phức tạp của đơn giản
Jonathan Ive, thiết kế trưởng Apple, tác giả những chiếc máy Mac đơn giản mà sành điệu, nói: Để làm ra một thứ đơn giản, người ta phải làm rất nhiều điều phức tạp phía sau.
Chúng ta thử nhìn vào logo của Apple, một quả táo cắn dở trông rất vừa mắt được tạo nên bởi vài đường tròn đơn giản, thế nhưng ẩn sau vài cái đường tròn đơn giản đấy là cả một công trình phức tạp, tính tận tường áp dụng tỉ lệ vàng, tỉ lệ hài hòa nhất trong thiên nhiên, như thế này:
Vậy đơn giản ở đây phải hiểu là đơn giản thiet ke logo phía người dùng, không phải đơn giản cho người làm sản phẩm. Thực tiễn, càng đơn giản cho người dùng bao lăm, càng phức tạp cho người phát triển bấy nhiêu.
Hồi tôi còn học trong trường đại học, làm bài tập lập trình, để chương trình chạy ra được kết quả thì nhanh, nhưng lập trình để cho đay đả thẩm tra bài một cách thuận lợi nhất, ít thao tác nhất, diễn đạt ra màn hình một cách đẹp đẽ nhất có thể thì tốn rất nhiều thời gian và công sức. Tỉ lệ công sức đôi khi đến mức 20-80, với chỉ 20% dành cho việc chương trình chạy ra kết quả.
Việc đơn giản hóa sản phẩm là một việc rất khó mà nhiều khi những hãng khổng lồ cũng không làm nổi. Hãy thử xem một người dùng thường nhật muốn xem để sửa thông số DNS trong Windows 7 bằng giao diện đồ họa mất bao lâu: 10 cái click chuột. Trong khi Mac OS chỉ mất 4, chưa đến một nửa. Đó là lí do tại sao người ta có câu “một khi đã dùng Mac sẽ không bao giờ muốn quay lại Windows”.
Làm thế nào để đơn giản
Điều trước tiên hãy dạn dĩ gạt bỏ bớt chức năng định làm trong sản phẩm. Chỉ để lại một số ít những chức năng tối cần thiết cho người dùng. Thống kê cho thấy trong một hệ thống thường nhật có đến 45% số lượng chức năng không bao giờ dùng đến, 35% ít khi dùng, chỉ có 20% là thường sử dụng. Vậy đừng lo việc lược bớt chức năng sẽ làm phần mềm của bạn không đáp ứng được yêu cầu người sử dụng. Thực tại, nhiều chức năng chỉ làm đội phí và thêm bối rối cho phía khách hàng mà thôi.
Hình dưới đây vẫn thường được đem ra để chỉ trích việc Microsoft biện hộ quá nhiều chức năng vào trong Office khiến người sử dụng phải trả thêm tiền cho những chức năng mà họ hầu như không bao giờ động đến.
Hãy điều tra thị trường thật kỹ. Sắp đặt trật tự ưu tiên các chức năng. Quả cảm loại bỏ những chức năng không bao giờ hoặc thậm chí ít khi dùng. Ngày trước, khi Apple bỏ ổ đĩa mềm ra khỏi máy Mac, họ cũng bị phê phán rất nhiều. Nhưng chỉ ít lâu sau, ổ mềm đã biến mất sạch khỏi các PC mới xuất xưởng của những hãng sản xuất máy tính lớn còn lại. Thời gian sẽ cho câu đáp.
Tối giản giao diện. Bỏ quờ những thiết kế logo chi tiết rườm rà. Giấu đi những thanh công cụ, những phím bấm ít khi dùng. Tối đa hóa không gian làm việc cho người dùng. Làm như Google khi thiết kế Chrome: “Chúng tôi muốn dành cho người dùng không gian lướt web rộng nhất có thể”. Chrome đã bỏ hết các menu truyền thống, gộp thanh dạo và địa chỉ vào thành một, tận dụng viền cửa sổ (window border) để đặt các tab, status bar chỉ hiện lên khi cần. Hãy nhìn sự đổi thay giao diện của Firefox, đối thủ sừng sỏ trong trận chiến trình duyệt, ở trang trước để thấy sự thành công của giao diện tối giản như thế nào.
Đổi thay tư duy. Chú trọng vào chất hơn lượng của sản phẩm. Một trong những tư duy điển hình theo hướng này là đường lối của những nhà phát triển hệ điều hành Unix: Làm đúng 1 việc, và làm thật tốt việc đó (Do one thing and do it well). Họ không khuyến khích người lập trình làm ra những phần mềm nhiều chức năng, nhiều hiệu ứng. Họ đề nghị mỗi phần mềm chỉ cần làm đúng một việc và giải quyết rốt ráo thảy vấn đề xung quanh nó. Copy chỉ làm đúng việc copy, không thêm “cut” hay chức năng khác.
Kết quả là các hệ điều hành họ nix có một hệ thống phần mềm cơ bản hoạt động rất ổn định và vô cùng mạnh mẽ.
Để chấm dứt, xin lại trích lời “quái kiệt đơn giản” Jonathan Ive: “Làm ra những sản phẩm đơn giản, đơn giản đến mức người dùng không hề nhận thấy sản phẩm đã giải quyết được những công việc phức tạp đến thế nào”.
Đài Trang
0 nhận xét:
Đăng nhận xét